Menu
Strona główna / Wprowadzenie do unijnych regulacji
Unia Europejska ustanowiła rygorystyczne przepisy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i zgodności produktów wprowadzanych na jednolity rynek. Kluczowym elementem tej struktury prawnej jest system nadzoru rynku, którego zadaniem jest monitorowanie przestrzegania wymogów przez podmioty gospodarcze oraz egzekwowanie przepisów w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Jednym z najistotniejszych oznakowań potwierdzających zgodność wyrobu z unijnymi normami jest oznakowanie CE (Conformité Européenne), które pełni rolę deklaracji producenta o spełnieniu przez dany produkt wszystkich obowiązujących wymagań.
Oznakowanie CE nie jest obowiązkowe dla wszystkich kategorii produktów. Przepisy unijne określają precyzyjnie, które wyroby muszą być oznaczone tym znakiem przed wprowadzeniem do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Dotyczy to m.in. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, zabawek, środków ochrony indywidualnej, materiałów budowlanych, maszyn, urządzeń spalających paliwa gazowe. Jednocześnie istnieją sektory, w których unijne dyrektywy nie przewidują obowiązku nanoszenia znaku CE, jak np. opakowania, kosmetyki czy wyroby do kontaktu z żywnością (nieelektryczne).
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel są wyłącznymi podmiotami odpowiedzialnymi za deklarowanie zgodności wyrobu ze wszystkimi właściwymi wymogami unijnymi. Aby oznaczyć produkt znakiem CE, muszą spełnić szereg warunków, do których należą:
W przypadku niektórych kategorii produktów, takich jak m.in. wyroby pirotechniczne, urządzenia spalające paliwa gazowe, czy przyrządy pomiarowe wymagane jest zaangażowanie jednostki notyfikowanej do przeprowadzenia oceny zgodności. Taki wyrób musi wówczas zostać przetestowany i certyfikowany przez uprawnioną organizację, której numer identyfikacyjny należy umieścić obok znaku CE. Listę jednostek notyfikowanych prowadzi Komisja Europejska w bazie NANDO.
Jeżeli samodzielnie przeprowadzasz ocenę zgodności swojego wyrobu, nie ponosisz żadnych bezpośrednich kosztów związanych z oznakowaniem CE. Natomiast w przypadku konieczności skorzystania z usług jednostki notyfikowanej, będziesz musiał uiścić stosowną opłatę za przeprowadzenie wymaganych testów i certyfikację. Wysokość opłaty zależy od złożoności procedury oraz specyfiki danego produktu.
Oznakowanie CE musi być widoczne, czytelne i trwałe. Litery „CE” powinny mieć taki sam rozmiar i nie mogą być mniejsze niż 5 mm (o ile przepisy dla danego produktu nie stanowią inaczej). Znak może przybierać różne formy kolorystyczne, może być wypełniony lub stanowić jedynie kontur, ale proporcje obu liter muszą zostać zachowane. Jeśli nie jest możliwe umieszczenie oznakowania bezpośrednio na produkcie, można je nanieść na opakowaniu lub w dołączonej dokumentacji.
Oznakowanie CE samo w sobie nie posiada terminu ważności, chyba że ogranicza go termin zakończenia ważności certyfikatu wydanego przez jednostkę notyfikowaną. Deklaracja zgodności UE, będąca podstawą do jego umieszczenia, musi być aktualizowana w przypadku jakichkolwiek zmian mogących mieć wpływ na zgodność produktu z wymogami, np. modyfikacji przepisów, zmian konstrukcyjnych wyrobu czy danych kontaktowych producenta. W przypadku produktów importowanych do UE, importer jest zobowiązany przechowywać kopię deklaracji zgodności przez 10 lat od wprowadzenia wyrobu na rynek.
Unijny system nadzoru rynku składa się z organów uprawnionych do kontroli wyrobów i prowadzenia postępowań administracyjnych wobec produktów niespełniających obowiązujących wymogów nazywanych organami nadzoru rynku. Koordynatorem działań na poziomie krajowym jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).
Organy nadzoru rynku dysponują szerokim wachlarzem uprawnień umożliwiających skuteczną kontrolę wyrobów. Mogą one m.in.:
W przypadku stwierdzenia naruszeń, organy mogą nakazać wycofanie wyrobu z obrotu, odzyskanie od użytkownika wyrobu, powiadomienie konsumentów o niezgodności lub nałożyć kary administracyjne sięgające nawet 5 mln. zł. (wyroby medyczne).
Nowe unijne rozporządzenie z 2019 r. wprowadziło istotne zmiany w zakresie współpracy organów nadzoru rynku między państwami członkowskimi. Dowody zgromadzone przez organ w jednym kraju mogą być wykorzystywane w postępowaniach prowadzonych w innym państwie bez konieczności spełniania dodatkowych wymogów formalnych. Co więcej, jeśli dany wyrób zostanie uznany za niezgodny w jednym kraju UE, organy w pozostałych państwach członkowskich mogą domniemywać jego niezgodność, chyba że same przeprowadzą własne postępowanie i wykażą inaczej.
Unijne przepisy nakładają na organy nadzoru rynku obowiązek ustanowienia procedur umożliwiających podejmowanie działań w odpowiedzi na skargi i informacje o potencjalnych zagrożeniach lub niezgodnościach produktów. Organy muszą również weryfikować, czy podmioty gospodarcze wywiązały się z nałożonych na nie obowiązkowych działań naprawczych.
Organy celne odgrywają kluczową rolę w procesie nadzoru nad towarami sprowadzanymi spoza UE. Mogą one zawiesić dopuszczenie wyrobu do obrotu w przypadku braku wymaganej dokumentacji, podejrzenia jej nieprawdziwości lub stwierdzenia, że oznakowanie CE jest fałszywe lub wprowadzające w błąd. Warto jednak pamiętać, że samo dopuszczenie wyrobu przez służby celne nie stanowi dowodu jego zgodności z prawem unijnym.
Ważnym elementem systemu nadzoru rynku są rejestry wyrobów niezgodnych z wymaganiami lub stwarzających zagrożenie, prowadzone przez Prezesa UOKiK. Trafiają do nich produkty objęte decyzjami organów nakazującymi ich wycofanie z obrotu, odzyskanie od użytkownika, powiadomienie konsumentów o niezgodnościach lub ograniczenie dalszej dystrybucji. Rejestry zawierają dane umożliwiające identyfikację wyrobu, informacje o rodzaju niezgodności oraz zastosowanych środkach prawnych.
Unijne rozwiązania prawne kładą duży nacisk na współpracę międzynarodową w obszarze nadzoru rynku. Organy z różnych państw członkowskich wymieniają się informacjami o potencjalnie niebezpiecznych produktach za pośrednictwem systemów Safety Gate/RAPEX i ICSMS. Ponadto Prezes UOKiK pełni funkcję Jednolitego Urzędu Łącznikowego, reprezentując stanowisko polskich organów na forum Unijnej Sieci ds. Zgodności Produktów.
Unia Europejska stale pracuje nad udoskonalaniem ram prawnych regulujących nadzór rynku i oznakowanie CE. Wśród najnowszych inicjatyw można wyróżnić:
Dbałość o rzetelność i skuteczność systemu nadzoru rynku pozostaje jednym z priorytetów Unii Europejskiej w dążeniu do zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów oraz uczciwej konkurencji na jednolitym rynku.
Wszystkie teksty publikowane na stronie (poza przepisami unijnymi i krajowymi) stanowią własność intelektualną. Objęte są ochroną zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dostęp do przepisów unijnych i krajowych odbywa się na zasadzie poszanowania prawa autorskiego wszystkich instytucji, których dotyczy z uwzględnieniem podania źródła aktów prawnych.
CE EXPERT © 2024 | All Rights Reserved.