Strona główna / Szkolenia zamknięte

Wymagania prawne

Wymagania prawne (ang. Legal requirements)

Wymagania prawne stanowią niezbędny element wiedzy podmiotów gospodarczych i są odpowiedzią na pytanie jakie wymogi muszą spełnić producenci, aby mogli oznaczyć swoje wyroby oznakowaniem CE i wprowadzić je do obrotu na rynku Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE/EOG). Obejmują takie kwestie m.in. jak zasadnicze wymagania, obowiązki podmiotów gospodarczych oraz sankcje za nieprzestrzeganie przepisów.

Kluczowym dokumentem jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008, które ustanawia ogólne ramy prawne dla wprowadzania wyrobów do obrotu. Zgodnie z art. 30 tego rozporządzenia, oznakowanie CE może być umieszczane wyłącznie na wyrobach, dla których jest to przewidziane w szczegółowych (sektorowych) aktach harmonizacyjnych UE.

Ponadto, w polskim porządku prawnym obowiązują krajowe akty prawny regulujące kwestię oznakowania CE. Są to m.in.:

  • Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (przepisy unijne nie spełniające całkowicie tzw. nowe ramy prawne UE).
  • Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (przepisy unijne spełniające tzw. nowe ramy prawne UE).

Określają one zasady wprowadzania do obrotu lub oddawania do użytku wyrobów podlegających oznakowaniu CE oraz nakładają kary pieniężne za nieprzestrzeganie tych zasad.

Wymagania prawne

Zakres stosowania oznakowania CE

Obowiązek umieszczania oznakowania CE dotyczy wielu kategorii wyrobów wprowadzanych na rynek EOG. Wśród nich można wymienić między innymi:

  • Maszyny
  • Sprzęt elektryczny i elektroniczny.
  • Zabawki
  • Środki ochrony indywidualnej.
  • Wyroby budowlane.
  • Urządzenia ciśnieniowe.
  • Przyrządy pomiarowe.
  • Urządzenia radiowe i telekomunikacyjne.
  • Wyroby medyczne.
  • Inne

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie wyroby muszą posiadać oznakowanie CE. Istnieją bowiem pewne kategorie wyrobów, dla których taki obowiązek nie został nałożony przez prawodawcę unijnego. Wśród nich są między innymi:

  • Meble (z wyjątkiem zawierających elementy, które są zasilane elektryczne).
  • Wyroby do kontaktu z żywnością.
  • Sprzęt sportowy (z wyjątkiem urządzeń zasilanych elektrycznie czy tych, które są kwalifikowane jako środki ochrony indywidulanej).
  • Odzież, wyroby włókiennicze i obuwie.
  • Materiały opakowaniowe.

Dla tych wyrobów obowiązują inne przepisy, np. dotyczące ogólnego bezpieczeństwa produktów, nazewnictwa włókien tekstylnych czy materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Aby producent mógł oznaczyć swój wyrób znakiem CE, musi przeprowadzić odpowiednią procedurę oceny zgodności, potwierdzającą spełnienie wszystkich wymagań prawnych mających zastosowanie do danego wyrobu. Rodzaj procedury może zależeć od kategorii, do której należy dany wyrób lub zależeć od zastosowania w procedurze normy zharmonizowanej, do której opublikowano odniesienie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Szczegółowe wytyczne dotyczące stosowania poszczególnych modułów w ramach procedur jedno- i dwumodułowych dla różnych kategorii wyrobów są określone w treści aktu prawnego obejmującego wyrób swoim zakresem.

Obowiązki podmiotów gospodarczych

Przepisy UE nakładają szereg obowiązków na podmioty gospodarcze uczestniczące w łańcuchu dostaw wyrobów oznakowanych znakiem CE. Należą do nich m.in.:

  • Zaprojektowanie i wytworzenie wyrobu zgodnie z wymaganiami prawnymi;
  • Przeprowadzenie właściwej procedury oceny zgodności;
  • Sporządzenie dokumentacji technicznej i deklaracji zgodności UE;
  • Umieszczenie oznakowania CE na wyrobie;
  • Przechowywanie dokumentacji przez 10 lat;
  • Monitorowanie zgodności wyrobu po wprowadzeniu do obrotu;
  • Współpraca z organami nadzoru rynku.

Może działać w imieniu producenta mającego siedzibę poza UE/EOG. Jego obowiązki poza nielicznymi wyjątkami są takie same jak w przypadku producenta.

  • Dopilnowanie, aby producent przeprowadził właściwą ocenę zgodności;
  • Sprawdzenie czy wyrób jest oznakowany CE i posiada wymaganą dokumentację;
  • Przechowywanie kopii dokumentacji przez 10 lat;

Również przepisy przewidują określone obowiązki nałożone na dystrybutora jak i dostawce usług realizacji zamówień o ile występują w łańcuchu dostaw.

Dokumentacja wymagana dla oznakowania CE

Aby oznaczyć wyrób znakiem CE, producent musi przygotować szereg dokumentów potwierdzających spełnienie przez niego wszystkich stosownych wymagań prawnych. Najważniejszymi z nich są:

To dokument podpisany przez producenta (lub w jego imieniu upoważnionego przedstawiciela), w którym oświadcza on, że dany wyrób jest zgodny z wszystkimi mającymi do niego zastosowanie przepisami UE. Deklaracja musi zawierać szereg obowiązkowych informacji, takich jak:

  • Nazwa i adres producenta;
  • Identyfikacja wyrobu (nazwa, typ, numer partii itp.);
  • Odniesienie do przepisów obowiązujących w UE, z wymaganiami których przedmiot deklaracji jest zgodny;
  • Odniesienie do zastosowanych norm zharmonizowanych lub innych specyfikacji technicznych;
  • Numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej (jeśli brała udział);
  • Podpis osoby upoważnionej przez producenta;

 

  • Deklaracja właściwości użytkowych lub jej „krajowy” odpowiednik (dla wyrobów budowlanych).

Obejmuje ona wszelkie niezbędne informacje dotyczące projektu, produkcji i działania wyrobu, potwierdzające jego zgodność z wymaganiami prawnymi. W skład dokumentacji technicznej wchodzą m.in.:

  • Opis wyrobu i jego przeznaczenia, opis projektu, produkcji i działania wyrobu;
  • Rysunki techniczne i schematy;
  • Instrukcje użytkowania i ostrzeżenia;
  • Ocena ryzyka (jeśli dotyczy) i sprawozdania z badań;
  • Dokumentacja systemów zapewnienia jakości (jeśli dotyczy);
  • Certyfikat/-y wydane przez jednostki notyfikowane;
  • Certyfikat zakładowej kontroli produkcji, certyfikat stałości właściwości użytkowych lub jej „krajowy” odpowiednik (dla wyrobów budowlanych).

Dokumentacja techniczna musi być na bieżąco aktualizowana i przechowywana przez producenta przez co najmniej 10 lat od wprowadzenia wyrobu do obrotu (podobnie jak to się dzieje w przypadku deklaracji zgodności).

Urzędy nadzorujące oznakowanie CE

Nadzór nad prawidłowym oznakowaniem wyrobów znakiem CE i przestrzeganiem obowiązujących przepisów sprawują następujące organy:

Kontrolują wyroby importowane na teren UE pod kątem posiadania oznakowania CE, innych oznaczeń i wymaganej dokumentacji w trakcie procedury dopuszczenia do obrotu.

Monitorują wyroby wprowadzane do obrotu na rynku wewnętrznym UE. Mogą nakładać sankcje oraz kary finansowe za wykryte nieprawidłowości czy stwierdzoną niezgodność.

Odpowiada za proces legislacyjny na terenie UE oraz koordynację działań całego systemu nadzoru rynku w państwach członkowskich.

Sankcje za naruszenie przepisów

Polskie prawo przewiduje szereg kar pieniężnych za nieprzestrzeganie wymogów dotyczących oznakowania CE. Poza niektórymi sektorami są to:

Do 100 000 zł za wprowadzenie do obrotu wyrobu niezgodnego z wymaganiami.

Do 20 000 zł za brak oznakowania CE na wyrobie podlegającym oznakowaniu.

Do 10 000 zł za brak wymaganej dokumentacji (np. deklaracji zgodności).

Do 30 000 zł za utrudnianie czynności kontrolnych organom nadzoru.

Kary finansowe nie wykluczają jednocześnie użycia innych sankcji: wycofania wyrobu z obrotu lub z użytku (odzyskanie od użytkownika).

W przypadku wyrobów budowlanych, dla których nie ma norm zharmonizowanych ani europejskich ocen technicznych, dopuszcza się wprowadzanie ich do obrotu na rynku polskim po oznakowaniu znakiem budowlanym B.

Warunkiem jest przeprowadzenie oceny zgodności według odpowiedniego systemu (1, 1+, 2+, 3 lub 4) oraz wydanie krajowej deklaracji zgodności potwierdzającej spełnienie wymagań polskich norm czy krajowej aprobaty technicznej.

Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie m.in. nadzoru rynku (UE) 2019/1020, od 16 lipca 2021 r. wszystkie wyroby oznakowane oznakowaniem CE muszą mieć wyznaczony „podmiot odpowiedzialny” na terenie UE.

Pełni on rolę „punktu kontaktowego” w kwestiach związanych ze zgodnością wyrobu oraz podejmuje określone działania w tym zakresie. Jeśli producent ma siedzibę w UE, podmiotem odpowiedzialnym jest on sam. W przeciwnym razie musi to być jego upoważniony przedstawiciel, który zazwyczaj jest jednym z uczestników łańcucha dostaw jego wyrobu: importerem, dystrybutorem lub dostawcą usług realizacji zamówień (firma zajmująca się tzw. fulfillment).

Umieszczenie oznakowania CE na produkcie jest niezbędnym warunkiem do jego legalnego wprowadzenia do obrotu lub oddania do użytku na terenie UE/EOG. Brak tego oznakowania, nawet jeśli wyrób spełnia wszystkie wymagania, uniemożliwia jego dystrybucję.

Istnieją jednak pewne wyjątki opisane w sektorowych aktach prawnych.

  1. Oznakowanie CE to kluczowy wymóg dla szerokiej gamy wyrobów wprowadzanych na rynek UE/EOG. Regulacje w tym zakresie mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów oraz swobodnego przepływu towarów na jednolitym rynku. Przestrzeganie przepisów dotyczących oznakowania CE wiąże się z licznymi obowiązkami po stronie producentów, importerów, dystrybutorów, dostawców usług realizacji zamówień takimi jak przeprowadzenie właściwych procedur oceny zgodności, sporządzenie deklaracji zgodności UE, przechowywanie dokumentacji technicznej czy współpraca z organami nadzoru rynku.

 

  1. Nieprzestrzeganie tych wymogów może skutkować sankcjami w tym nałożeniem dotkliwych kar finansowych. Dlatego kluczowe jest, aby podmioty gospodarcze działające na rynku UE dokładnie zapoznały się z regulacjami dotyczącymi oznakowania CE i ściśle się do nich stosowały. Pozwoli im to nie tylko uniknąć problemów, ale także zapewnić bezpieczeństwo i zgodność swoich wyrobów, budując zaufanie konsumentów.

 

  1. Należy również pamiętać, że przepisy w tym obszarze podlegają stałej ewolucji, dostosowując się do zmian technologicznych i rynkowych. Producenci muszą być czujni i na bieżąco śledzić wszelkie nowelizacje aktów prawnych, aby móc terminowo wdrożyć niezbędne zmiany w procesach produkcyjnych i dokumentacyjnych.

 

  1. Przestrzeganie regulacji dotyczących oznakowania CE stanowi istotny element prowadzenia odpowiedzialnej działalności gospodarczej na rynku unijnym. Wymaga ono wprawdzie znacznych nakładów pracy i środków, ale jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony konsumentów, a także uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami. Tylko w ten sposób można budować zaufanie do wyrobów i marek, przyczyniając się do pomyślnego rozwoju europejskiego rynku wewnętrznego.